Претходно овој месец, Шведска се приклучи на НАТО алијансата, која вклучува 31 друга земја, вклучително и САД. Но, всушност, само 49 од 50 американски сојузни држави се членки на НАТО. Географски и историски, Хаваи технички не е опфатен со НАТО пактот.
Доколку некоја странска сила ги нападне Хаваите, членките на Северноатлантскиот пакт нема да бидат обврзани да идат во одбрана на таа земја.
- Тоа е навистина чудно, дури и повеќето жители на Хаваи немаат поим дека нивната земја технички не е членка на НАТО. Луѓето претпоставуваат дека Хаваи е дел од САД и е покриен како таков, изјави за <a href="https://edition.cnn.com/2024/03/29/us/nato-treaty-hawaii-intl-hnk-ml-dst/index.html">Си-Ен-Ен</a> Дејвид Санторо, претседател на Пацифичкиот форум во Хонолулу.
Хаваи се наоѓа во Тихиот Океан и за разлика од Калифорнија, Колорадо или Алјаска, таа држава не е дел од континенталниот дел на САД, кој има источни брегови на Северниот Атлантски Океан.
– Аргументот за невклучување на Хаваи е дека тој едноставно не е дел од Северна Америка, вели Санторо.
Договорот од Вашингтон, документот со кој беше основан НАТО во 1949 година, даде исклучок. Додека членот 5 од тој договор предвидува колективна самоодбрана во случај на воен напад врз која било земја-членка, членот 6 го ограничува неговиот географски опсег.
<b>Териториите надвор од границите наведени во член 5</b>
– Се смета дека вооружениот напад на една или повеќе страни вклучува вооружен напад на територијата на која било од страните во Европа или Северна Америка, стои во членот 6, во кој исто така се наведува дека сите островски територии мора да бидат во северниот дел на Атлантикот.
Портпаролот на американскиот Стејт департмент потврди дека Хаваи не е опфатен со член 5, но рече дека членот 4, кој вели дека членките ќе се консултираат кога ќе биде загрозен „територијалниот интегритет, политичката независност или безбедноста“ на која било членка, треба да ја покрие секоја ситуација што може да влијае на 50 држави.
Тој додаде дека секој амандман на договорот што ги вклучува Хаваите веројатно нема да постигне консензус бидејќи другите членки имаат територии надвор од границите на членот 5.
На пример, НАТО не се вклучи во војната на Обединетото Кралство со Аргентина во 1982 година, откако аргентинските трупи ги нападнаа Фолкландските Острови.
Некои експерти сега велат дека времињата се сменија откако беше потпишан Вашингтонскиот договор и тврдат дека денешната ситуација можеби бара преиспитување.
Американските воени бази на Хаваи би можеле да играат клучна улога во спротивставувањето на севернокорејската агресија, како и поддршка на потенцијалната одбрана на Тајван.
Кинеската владејачка Комунистичка партија тврди дека островот е нејзина територија, а кинескиот лидер Си Џинпинг го направи обединувањето со Тајван клучен дел од неговата сеопфатна цел за „подмладување на нацијата“ до 2049 година.
<b>Стратешко значење и историско значење</b>
Додека кинеските лидери се надеваат дека ќе ја преземат контролата врз островот по мирен пат, не е исклучена можноста тоа да се направи со сила, а во последните години се зголеми и военото заплашување.
Законот за односи со Тајван го обврзува Вашингтон да обезбеди оружје за својата одбрана, а американскиот претседател Бајден исто така спомена дека ќе користи американски воен персонал во случај на кинеска инвазија.
Џон Хемингс, висок директор на Индо-пацифичката програма за надворешна и безбедносна политика на Пацифичкиот форум, рече дека исклучувањето на Хаваите од НАТО го отстранува „елементот на одвраќање“ кога станува збор за можноста за кинески напад на Хаваи.
Стратешкото значење на Хаваите има и длабоко историско значење за САД.
- Овде се случи Перл Харбор. Таму бевме нападнати и тоа не доведе во Втората светска војна, а исто така не доведе да помогнеме во ослободувањето на Франција. За Американците, постои директна врска помеѓу оваа земја и нашето учество во Втората светска војна и на крајот нашата помош во придонесот за победата над Оската, вели Хемингс.
Хемингс, исто така, дава аргумент за вклучување на Гуам, територијата на американскиот остров во Пацификот западно од Хаваи, во НАТО.
Островот долго време е центар на севернокорејското вооружување и е дом на воздухопловната база Андерсен, од која САД можат да ги лансираат своите бомбардери Б-1, Б-1 и Б-52 низ Индо-Пацификот.
<b>Прашањето за Гуам</b>
Хемингс го споредува исклучувањето на Гуам од НАТО со начинот на кој САД го напуштија Корејскиот полуостров надвор од линијата што ја повлекоа преку Пацификот за да ги одвратат Советскиот Сојуз и Кина од ширење на комунизмот во јануари 1950 година. Пет месеци откако беше повлечена таканаречената линија Ачесон, Корејската војна започна.
Санторо од Пацифичкиот форум исто така смета дека Гуам треба да биде вклучен во НАТО и додава дека Гуам е стратешки поважен од Хаваите, пренесува <a href="https://edition.cnn.com/2024/03/29/us/nato-treaty-hawaii-intl-hnk-ml-dst/index.html">CNN.</a>
Доколку се случи таков хипотетички напад на Хаваи или Гуам, други аналитичари тврдат дека трајните врски меѓу САД и нивните демократски сојузници би биле поважни во донесувањето одлуки отколку техничките работи во договорот за НАТО.
- Во случај на напад, би очекувал САД да се обидат да состават коалиција од регионални сојузници, вели Луис Симон, директор на Истражувачкиот центар за безбедност, дипломатија и стратегија во Белгија.
Симон го наведува силниот одговор на алијансата по нападите од 11 септември, кога НАТО за единствен пат во својата историја започна колективен механизам за самоодбрана од член 5.
- Претпоставувам дека слична реакција би се случила во случај на напад на Гуам или Хаваи, каде што САД сакаат да одржат целосна воена контрола и дипломатска флексибилност, додава Сајмон.
<b><i>(Vecer.mk <a href="https://edition.cnn.com/2024/03/29/us/nato-treaty-hawaii-intl-hnk-ml-dst/index.html">VIA)</a></i></b>
<a href="https://vecer.mk/">Фото: </a>Профи
