<b><i>Нееднаквоста во распределбата на богатството е распространета низ цела Европа.</i></b>
Најбогатите 10 % на континентот поседуваат неверојатни 67 % од вкупното богатство, додека долната половина од возрасните поседува само 1,2 %. Улогата на даноците на наследство, имот и подарок во справувањето со нееднаквоста е широко дебатирана. Околу 19 од 27 земји на ЕУ наплатуваат данок за пренос на имот. Сепак, приходите од даноците од наследство, имот и подарок надминуваат 1 % од вкупното оданочување само во две земји на ЕУ - Белгија и Франција.
Данокот на наследство е специфична форма на оданочување на имот. Даноците на нето богатство се наплаќаат периодично, обично годишно, на имотот што се поседува. Спротивно на тоа, даноците за пренос на богатство се наплаќаат кога богатството се пренесува, а во случај на даноци на наследство и имот само по смртта на донаторот.
Од 2022 година, според Даночната фондација, која се потпира на „Светскиот водич за данок на имот и наследство 2022“ и „Светско резиме на даноците“ на PwC, немаше даноци на наследство, имот и подарок во осум земји на ЕУ. Во оваа група спаѓаат Австрија, Кипар, Естонија, Литванија, Малта, Романија, Словачка и Шведска. Меѓу земјите на ЕФТА, исто така, немаше данок за пренос на имот во Норвешка.
Пет земји ги укинаа даноците на имот или наследство од 2000 година. Тоа се Австрија, Чешка, Норвешка, Словачка и Шведска. Естонија и Латвија, од друга страна, никогаш не наплатиле данок на наследство или имот. Две нордиски, две балтички и две островски земји во Средоземното Море не наметнуваат данок на наследство.
Според извештајот на ОЕЦД за оданочување на наследството за 2021 година, има многу заеднички карактеристики во дизајнот на даноците на наследство, имот и подарок низ Европа.
Повеќето земји наплаќаат даноци за наследство и подарок врз основа на примателите, но малцинството наплаќа даноци на имот засновани на донатори. Само Данска, во ЕУ, наплаќа данок на имот на починатите донатори. Истото правило го има и Велика Британија.
Повеќето земји ги фаворизираат сопружниците и директните потомци преку повисоки прагови за даночно ослободување и пониски даночни стапки. Средствата кои најчесто се повластени од данок вклучуваат главни резиденции, деловни средства, средства за пензионирање и полиси за животно осигурување.
Правилата и стапките на данокот на наследство варираат во зависност од земјата и регионот, вредноста на наследениот имот и нивото на семејна блискост помеѓу починатиот и корисникот.
На пример, во Франција важат различни стапки за трансфери на потомци, трансфери меѓу браќа и сестри, крвни роднини до четврти степен и сите останати, според даночната фондација.
Исто така, постојат значителни варијации во даночните стапки. Повеќето земји имаат прогресивни даночни стапки, но околу една третина применува рамна стапка, а даночните стапки исто така варираат во голема мера.
Во 2022 година, максималната стапка на данок на наследство се движеше од 4 % во Хрватска до 88 % во Шпанија, во зависност од регионот.
Повеќето европски земји применуваат и прагови за ослободување од данок на наследство и имот. Тие обично зависат од односот помеѓу донаторот и наследникот, при што се применуваат поповолни прагови за ослободување за членовите на потесното семејство.
Тие значително се разликуваат низ Европа, на пример, од речиси 16.000 евра во Белгија до повеќе од 1 милион евра во Италија.
Додека максималната стапка на данок на наследство надминува 50 % во неколку земји, приходите од даноците на наследство, имот и подарок сочинуваат многу мал дел од вкупните даночни приходи во Европа. Процентот на вкупните даночни приходи остварени од овие даноци е под 1 % во 2019 година, освен за Белгија (1,46 %) и Франција (1,36 %), пренесува Инвеститор.
Оваа бројка беше 0,71 % во Велика Британија, 0,58 % во Шпанија, 0,52 % во Германија и 0,1 % во Италија.
Според извештајот на ОЕЦД, причината поради која приходите од даноците за наследство и имот се ниски е тоа што повеќето имоти остануваат неоданочени во голем број земји. Ова главно се должи на високоповластениот даночен третман што се применува за трансфери на блиски роднини и на олеснувањата предвидени за трансфери на одредени средства. На пример, ова вклучува главно живеалиште, деловни и земјоделски средства, средства за пензионирање и полиси за животно осигурување.
„Во голем број земји, даноците на наследство и имот може во голема мера да се избегнат преку доживотни подароци, поради нивниот поповолен даночен третман“, се вели во извештајот.
Извештајот, исто така, сугерира дека добро осмислените даноци на наследство би можеле да го зголемат приходот и да го зголемат капиталот.
„Од перспектива на капиталот, данокот на наследство, особено оној кој цели на релативно високи нивоа на трансфер на богатство, може да биде важна алатка за подобрување на еднаквите можности и намалување на концентрацијата на богатството“, се вели во извештајот.
