Украинскиот претседател Володимир Зеленски по средбата со висок американски воен претставник изјави дека е подготвен да соработува „искрено“ со Вашингтон на план за завршување на војната во Украина, бидејќи европските сојузници одбиваат да направат отстапки кон Русија.
Планот поддржан од САД, кој го виде Ројтерс, ќе го принуди Киев да го предаде целиот регион Донбас и значително да ја намали својата војска, потег што сојузниците на Украина долго време го сметаат за еднаков на капитулација.
Планот предвидува Украина да го ограничи својот број на војска на 600.000 војници и да „добие силни безбедносни гаранции“, без дополнително да образложува.
Планот прави неколку отстапки кон Русија, вклучително и признавањето на Крим, Луганск и Донецк од страна на САД како де факто руски, и повлекувањето на украинските сили од делот од Донецк под нивна контрола.
„Овој план беше изготвен веднаш по разговорите со висок член на администрацијата на Зеленски, Рустем Умеров, кој го прифати поголемиот дел од планот, со неколку измени, и му го презентираше на претседателот Зеленски“, изјави висок американски функционер.
Киев подготвен за конструктивна работа
Зеленски, чија канцеларија соопшти дека го примила нацрт-планот, по средбата со секретарот на американската армија, Даниел Дрискол, изјави дека Украина и Вашингтон ќе работат заедно на неговите елементи.
„Нашите тимови - Украина и САД - ќе работат на точките од планот за завршување на војната“, напиша Зеленски на Телеграм. „Подготвени сме за конструктивна, чесна и брза работа“.
Канцеларијата на Зеленски не коментираше директно за содржината на планот од 28 точки, кој сè уште не е официјално објавен, но рече дека „ги утврдува основните принципи што се важни за нашиот народ“.
„Во наредните денови, украинскиот претседател очекува да разговара со претседателот Трамп за постојните дипломатски можности и клучните точки потребни за постигнување мир“, соопшти канцеларијата.
Планот, исто така, предвидува договор за ненапаѓање меѓу Русија, Украина и Европа.
НАТО нема да го прошири своето членство ниту да распореди војници во Украина, а Русија ќе биде реинтегрирана во глобалната економија, со укинување на санкциите „фазно и поединечно“.
Русија ќе биде поканета назад во Г8, а САД ќе склучат договор со Москва што ќе ги опфаќа енергетиката, природните ресурси, инфраструктурата, вештачката интелигенција, центрите за податоци и експлоатацијата на ретки земни метали во Арктикот.
Портпаролката на Белата куќа, Керолин Левит, на брифинг изјави дека државниот секретар Марко Рубио и специјалниот претставник на САД, Стив Виткоф, тивко работеле на планот околу еден месец и дека Трамп го поддржува планот.
„Овој план „е дизајниран да ги одрази реалностите на ситуацијата по пет години разорна војна, да се пронајде најдоброто сценарио во кое двете страни добиваат повеќе отколку што можат да дадат“, рече таа во четврток вечерта.
Франција: „Мирот не може да биде капитулација“
Министрите за надворешни работи на ЕУ, кои се состанаа претходно во Брисел, не коментираа детално за планот на САД, но посочија дека нема да прифатат барања за казнени отстапки од Киев.
„Украинците сакаат мир - праведен мир што го почитува суверенитетот на сите, траен мир што не може да се доведе во прашање од идна агресија“, рече францускиот министер за надворешни работи Жан-Ноел Баро. „Но, мирот не може да биде капитулација“.
Кабинетот на Зеленски соопшти дека Дрискол му го презентирал планот дури во четврток, а неколку извори им кажаа на Ројтерс и на други медиуми дека планот е резултат на разговори зад затворени врати меѓу Виткоф и Кирил Дмитриев, специјалниот претставник на рускиот претседател Владимир Путин.
Во X во среда, Рубио рече дека САД „продолжуваат да развиваат список на потенцијални идеи за завршување на војната врз основа на информации од двете страни во конфликтот“ и дека мирот бара отстапки од и Киев и Москва.
Зеленски, кој прво разговараше со Дрискол насамо, а потоа и со целата американска делегација, се согласи брзо да се движи кон договор и потпишување на планот, рече полковник Дејв Батлер, началник на одделот за јавни работи на американската армија.
САД сакаат да се осигурат дека ова е „добар план за украинскиот народ“, додаде тој.
Зголемената американска дипломатија доаѓа во тежок момент за Киев, со украински војници на послаби позиции и владата на Зеленски погодена од корупциски скандал. Парламентот во среда ги разреши двајца министри.
Русите тврдат дека имаат контрола врз Купјанск, Украинците негираат
Москва ја минимизираше секоја нова американска иницијатива.
„Консултациите во моментов не се во тек. „Секако, има контакти, но нема процес што би можел да се нарече консултации“, рече портпаролот на Кремљ, Дмитриј Песков.
Тој додаде дека Русија нема ништо ново да додаде освен ставот што Путин го истакна на неговиот самит со Трамп во август, нагласувајќи дека секој мировен договор мора да ги реши „причините за конфликтот“, фраза што Москва долго време ја користи за своите барања.
Како што се приближува уште една зима во речиси четиригодишната војна, руските трупи окупираат речиси една петтина од Украина и полека напредуваат додека гранатираат украинската енергетска инфраструктура и градови.
Кремљ соопшти дека Путин вчера го посетил командниот центар „Запад“ на руската војска, каде што се сретнал со началникот на Генералштабот Валериј Герасимов и други високи воени функционери.
Герасимов му рекол на Путин дека руските сили ја презеле контролата врз украинскиот град Купјанск, кој Москва го смета за клучна цел во својот западен напад низ централна и источна Украина.
Украинските сили ги негираа руските тврдења дека го контролираат Купјанск во североисточна Украина или 70% уништената железничка станица Покровск на истокот од земјата.
Ројтерс не можеше независно да потврди ниту едно од тврдењата, иако видеото објавено од руското Министерство за одбрана во четврток ги покажува неговите војници како слободно се движат низ јужниот дел на Покровск, патролирајќи по пусти улици меѓу изгорени згради.
